श्रीसूक्त
ॐ हिरण्यवर्णां हरिणीं सुवर्णरजतस्रजाम् ।
चन्द्रां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो म आवह ॥ १ ॥
तां म आवह जातवेदो लक्ष्मीमनपगामिनीम् ।
यस्यां हिरण्यं विन्देयं गामश्वं पुरुषानहम् ॥ २ ॥
अश्वपूर्वां रथमध्यां हस्तिनादप्रबोधिनीम् ।
श्रियं देवीमुपह्वये श्रीर्मा देवी जुषताम् ॥ ३ ॥
कां सोस्मितां हिरण्यप्राकारामार्द्रां ज्वलन्तीं तृप्तां तर्पयन्तीम् ।
पद्मेस्थितां पद्मवर्णां तामिहोपह्वये श्रियम् ॥ ४ ॥
चन्द्रां प्रभासां यशसा ज्वलन्तीं श्रियं लोके देवजुष्टामुदाराम् ।
तां पद्मिनीं शरणमहं प्रपद्येऽलक्ष्मीर्मे नश्यतां त्वां वृणे ॥ ५ ॥
आदित्यवर्णे तपसोऽधिजातो वनस्पतिस्तव वृक्षोऽथ बिल्वः ।
तस्य फलानि तपसा नुदन्तु मायान्तरायाश्च बाह्या अलक्ष्मीः ॥ ६ ॥
उपैतु मां देवसखः कीर्तिश्च मणिना सह ।
प्रादुर्भूतोऽस्मि राष्ट्रेऽस्मिन् कीर्तिमृद्धिं ददातु मे ॥ ७ ॥
क्षुत्पिपासामलां ज्येष्ठामलक्ष्मीं नाशयाम्यहम् ।
अभूतिमसामृद्धिं च सर्वान् निर्णुद मे गृहात् ॥ ८ ॥
गन्धद्वारां दुराधर्षान् नित्यपुष्टां करीषिणीम् ।
ईश्वरीं सर्वभूतानां तामिहोपह्वये श्रियम् ॥ ९ ॥
मनसः काममाकूतिं वाचः सत्यमशीमहि ।
पशूनां रूपमन्नस्य मयि श्रीः श्रयतां यशः ॥ १० ॥
कर्दमेन प्रजा भूता मयि सम्भव कर्दम ।
श्रियं वासय मे कुले मातरं पद्ममालिनीम् ॥ ११ ॥
आपः सृजन्तु स्निग्धानि चिक्लीत वस मे गृहे ।
नि च देवीं मातरं श्रियं वासय मे कुले ॥ १२ ॥
आर्द्रां पुष्करिणीं पुष्टिं पिङ्गलां पद्ममालिनीम् ।
चन्द्रां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो म आवह ॥ १३ ॥
आर्द्रां यः करिणीं यष्टिं सुवर्णां हेममालिनीम् ।
सूर्यां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो म आवह ॥ १४ ॥
तां म आवह जातवेदो लक्ष्मीमनपगामिनीम् ।
यस्यां हिरण्यं प्रभूतं गावो दास्योऽश्वान् विन्देयं पुरुषानहम् ॥ १५ ॥
यः शुचिः प्रयतो भूत्वा जुहुयादाज्यमन्वहम् ।
सूक्तं पञ्चदशर्चं च श्रीकामः सततं जपेत् ॥ १६ ॥
पद्मानने पद्म-ऊरु पद्माक्षि पद्मसम्भवे ।
त्वं मां भजस्व पद्माक्षि येन सौख्यं लभाम्यहम् ॥ १७ ॥
अश्वदायि गोदायि धनदायि महाधने ।
धनं मे जुषतां देवि सर्वकामांश्च देहि मे ॥ १८ ॥
पुत्रपौत्र धनं धान्यं हस्त्यश्वादिगवे रथम् ।
प्रजानां भवसि माता आयुष्मन्तं करोतु माम् ॥ १९ ॥
धनमग्निर्धनं वायुर्धनं सूर्यो धनं वसुः ।
धनमिन्द्रो बृहस्पतिर्वरुणं धनमश्नुते ॥ २० ॥
वैनतेय सोमं पिब सोमं पिबतु वृत्रहा ।
सोमं धनस्य सोमिनो मह्यं ददातु सोमिनः ॥ २१ ॥
न क्रोधो न च मात्सर्यं न लोभो नाशुभा मतिः ।
भवन्ति कृतपुण्यानां भक्तानां श्रीसूक्तं जपेत्सदा ॥ २२ ॥
वर्षन्तु ते विभावरि दिवो अभ्रस्य विद्युतः ।
रोहन्तु सर्वबीजान्यव ब्रह्मद्विषो जहि ॥२३॥
पद्मप्रिये पद्मिनि पद्महस्ते पद्मालये पद्मदलायताक्षि ।
विश्वप्रिये विष्णुमनोऽनुकूले त्वत्पादपद्मं मयि सन्निधत्स्व ॥२४॥
या सा पद्मासनस्था विपुलकटितटी पद्मपत्रायताक्षी ।
गम्भीरावर्तनाभिः स्तनभर नमिता शुभ्र वस्त्रोत्तरीया ॥२५॥
लक्ष्मीर्दिव्यैर्गजेन्द्रैर्मणिगणखचितैः स्नापिता हेमकुम्भैः ।
नित्यं सा पद्महस्ता मम वसतु गृहे सर्वमाङ्गल्ययुक्ता ॥२६॥
लक्ष्मीं क्षीरसमुद्रराजतनयां श्रीरङ्गधामेश्वरीम् ।
दासीभूतसमस्तदेववनितां लोकैकदीपांकुराम् ॥२७॥
श्रीमन्मन्दकटाक्षलब्धविभवब्रह्मेन्द्रगङ्गाधराम् ।
त्वां त्रैलोक्यकुटुम्बिनीं सरसिजां वन्दे मुकुन्दप्रियाम् ॥२८॥
सिद्धलक्ष्मीर्मोक्षलक्ष्मीर्जयलक्ष्मीः सरस्वती ।
श्रीलक्ष्मीर्वरलक्ष्मीश्च प्रसन्ना मम सर्वदा ॥२९॥
वरांकुशौ पाशमभीतिमुद्रां करैर्वहन्तीं कमलासनस्थाम् ।
बालार्क कोटि प्रतिभां त्रिनेत्रां भजेहमाद्यां जगदीश्वरीं त्वाम् ॥३०॥
सर्वमङ्गलमाङ्गल्ये शिवे सर्वार्थसाधके ।
शरण्ये त्र्यम्बके देवि नारायणि नमोऽस्तु ते ॥
नारायणि नमोऽस्तु ते ॥ नारायणि नमोऽस्तु ते ॥३१॥
सरसिजनिलये सरोजहस्ते धवलतरांशुक गन्धमाल्यशोभे।
भगवति हरिवल्लभे मनोज्ञे त्रिभुवनभूतिकरि प्रसीद मह्यम् ॥३२॥
विष्णुपत्नीं क्षमां देवीं माधवीं माधवप्रियाम् ।
विष्णोः प्रियसखीं देवीं नमाम्यच्युतवल्लभाम् ॥३३॥
महालक्ष्म्यै च विद्महे विष्णुपत्न्यै च धीमहि ।
तन्नो लक्ष्मीः प्रचोदयात् ॥३४॥
श्रीवर्चस्यमायुष्यमारोग्यमाविधात् पवमानं महीयते ।
धनं धान्यं पशुं बहुपुत्रलाभं शतसंवत्सरं दीर्घमायुः ॥३५॥
ऋणरोगादिदारिद्र्यपापक्षुदपमृत्यवः ।
भयशोकमनस्तापा नश्यन्तु मम सर्वदा ॥३६॥
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
मराठी अर्थ:
हे अग्निदेव! सुवर्णवर्णाची, चपळ व कोमल, सोन्या-चांदीच्या माळांनी अलंकृत, चंद्रासारखी उज्ज्वल, सुवर्णमयी अशी श्रीलक्ष्मी देवी माझ्याकडे आण.
हे अग्निदेव! मला ती श्रीलक्ष्मी आणा जी कधीही सोडून जात नाही. जिच्या कृपेने मला सुवर्ण, गाई, घोडे आणि उत्तम सेवक मिळतील.
जिच्या रथाच्या पुढे घोडे आहेत, जी रथाच्या मध्यभागी विराजमान आहे, आणि जी हत्तींच्या गर्जनेस जागृत होते – त्या श्रीलक्ष्मी देवीला मी पुकारतो. त्या श्रीदेवी माझ्यावर प्रसन्न होवोत.
मंदस्मिताने शोभलेली, सुवर्णमय प्राकारात वसणारी, करुणामय व तेजस्वी, स्वतः संतुष्ट असून इतरांना संतुष्ट करणारी, कमळावर आसनस्थ आणि कमळासारखा वर्ण असलेली – त्या श्रीदेवीला मी येथे आळवतो.
चंद्रासारखी शीतल व प्रकाशमान, यशाने उजळलेली, जगात देवतांनाही प्रिय व उदार अशी श्रीलक्ष्मी देवी – त्या कमळिनीच्या मी आश्रयाला जातो. माझ्या जीवनातील दरिद्रता नाहीशी होवो. मी तुलाच निवडतो.
हे सूर्याप्रमाणे तेजस्वी लक्ष्मीदेवी! तुझा बिल्ववृक्ष तपश्चर्येतून प्रकट झाला आहे. त्या बिल्ववृक्षाची पवित्र फळे माझ्या तपश्चर्येच्या सामर्थ्याने माझ्या अंतःकरणातील अज्ञान व अडथळे, तसेच बाह्य दरिद्र्य यांना दूर करो.
देवतांचा सखा असलेला कुबेर आणि मौल्यवान रत्नांसह कीर्ती माझ्याकडे येवो. मी या राष्ट्रात जन्म घेतला आहे – येथे मला कीर्ती व समृद्धी लाभो.
हे लक्ष्मीदेवी! अलक्ष्मी माझ्या घरातून दूर कर. माझ्या घरात संपन्नता, समृद्धी आणि ऐश्वर्य राहो.
सुगंधाने परिपूर्ण, कठीण मिळणारी पण नेहमी समृद्ध व कार्य संपन्न करणारी, सर्व प्राण्यांची पालन करणारी ईश्वरी देवी लक्ष्मी – त्या श्रीदेवीला मी येथे आळवतो.
हे लक्ष्मी! मनाच्या इच्छेनुसार अपार सुख, वाणीतून सत्य व यश, प्राण्यांची समृद्धी, अन्नसंपन्नता आणि श्रीलक्ष्मी – सर्व काही माझ्याकडे राहो.
हे कर्दम ऋषीं! जिच्या कृपेने प्रजा वाढली, अशी श्रीलक्ष्मी माझ्या कुळात वास करो. कमळमालांनी सुशोभित झालेली ती माता माझ्या घरात व कुळात स्थिर राहो.
हे लक्ष्मीदेवी! उर्वर, सौम्य व समृद्ध करणारे पाणी माझ्या घरात वास करो. त्या देवतेला, कमळमालांनी सुशोभित झालेल्या मातेला माझ्या कुळात स्थिरपणे वास करायला आवाहन करतो.
हे अग्निदेव! सौम्य, संपन्नता व बल देणारी, कमळमालांनी अलंकृत, चंद्रासारखी शीतल आणि सुवर्णमय अशी लक्ष्मी देवी मला आण.
हे अग्निदेव! सौम्य, हाताने कृपा करणारी, सुवर्णाने अलंकृत, सोन्याच्या माळांनी शोभलेली, सूर्याप्रमाणे तेजस्वी आणि सुवर्णमयी लक्ष्मी देवी मला आण.
हे अग्निदेव! मला ती लक्ष्मी देवी आणा जी कधीही दूर जात नाही, जिच्याकडे विपुल सुवर्ण आहे, आणि जिच्या कृपेने मला गाई, घोडे व सेवकसह उत्तम मनुष्य लाभो.
जो व्यक्ती शुद्ध मनाने प्रयत्नशील असेल आणि पवित्र यज्ञ, अन्नदान इत्यादी करील, तसेच पंधराव्या श्रीसूक्ताचा सतत जप करील, त्याला लक्ष्मीदेवी आपल्या कृपेने समृद्धी व ऐश्वर्य देतील.
हे कमळासारख्या मुख आणि कमळासारखे पोट असलेली, कमळासारख्या डोळ्यांची, कमळावर उत्पन्न झालेली लक्ष्मी! तू माझी भक्ती स्वीकार कर आणि ज्यामुळे मी सुख व समृद्धी प्राप्त होईल, तसेच मला आशीर्वाद दे.
हे देवी! तू घोडे, गाई, संपत्ती व मोठ्या ऐश्वर्याची देणगी देणारी आहेस. माझ्या धनाची वाढ होवो आणि माझ्या सर्व इच्छांची पूर्तता होवो.
हे लक्ष्मीदेवी! तू पुत्र-पौत्र, संपत्ती, अन्नधान्य, हत्ती, घोडे व इतर जीवनोपयोगी साधने देणारी आहेस. तू सर्व प्रजांची माता आहेस. माझे जीवन दीर्घायुष्यमान, सुखी आणि संपन्न होवो.
अग्नि, वायु, सूर्य, वसु, इंद्र, बृहस्पति व वरुण यांसारखे सर्व देव संपत्ती देतात, त्यामुळे संपत्ती प्राप्त होते.
वैदिक काळात सोमरस हे एक दैवी, बलदायी, अमृतसदृश पेय मानले जात होते. हे यज्ञात देवांना अर्पण केले जाई आणि विशेषतः इंद्र सोमपान करून बलप्राप्ती करत असे.वैनतेय (गरुड- विष्णूचे वाहन आणि अत्यंत शक्तिशाली पक्षीराज) आणि इंद्र (ज्याने "वृत्र" नावाच्या राक्षसाचा वध केला होता. त्यामुळे त्याला वृत्रहा म्हटले जाते.) यांना, जे पेय (सोम) देवांना शक्ती व धन देतं, तेच मला ही धनप्राप्तीसाठी मिळो.
क्रोध, ईर्षा, लोभ किंवा दुष्ट विचार नसलेले पुण्यशील भक्त सतत श्रीसूक्त जपतात.
हे लक्ष्मी! तू आकाश आणि पृथ्वीवर वर्षासारखी, मेघातून वीजेसारखी संपत्ती पसरव. सर्व शत्रू, अडथळे दूर होवोत. ब्रह्मद्वेषकांना हर.
हे लक्ष्मी! तू कमळावर विराजमान, कमळप्रेमी, कमळमालेत व कमळपानावर डोळे असलेली आहेस. तू जगप्रेमी आणि विष्णूच्या मनाला अनुकूल आहेस. तुझे कमळासारखे पाय माझ्या जवळ असोत.
ही लक्ष्मी कमळावर विराजमान आहे, समुद्रकाठासारखी विशाल, कमळपानावर डोळे असलेली. तिचा गंभीर व स्थिर वृत्तीने फिरणारा वर्तन आहे, स्तनभर नम्रता दाखवते आणि शुभ्र वस्त्र ओढलेली आहे.
हे लक्ष्मी! तू दिव्य हत्तींसह, रत्नांनी सजलेली, सुवर्णकुम्भांनी स्नान केलेली आणि सदैव कमळहस्त असलेली माझ्या घरात वसो. तू सर्व शुभ कार्य, ऐश्वर्य व सौभाग्याने युक्त राहो.
हे लक्ष्मी! तू क्षीरसागरातील कन्या, श्रीरंगधामेश्वरी, सर्व देवांच्या सेविका आणि जगाचा एकमेव प्रकाश असलेली आहेस.
हे लक्ष्मी! तू सौम्य दृष्टिप्रसादाने संपत्ती दिलेली, ब्रह्मा-इंद्र-गंगेचा आधार असलेली, त्रैलोक्याची कुटुंबधारिणी, कमळासारखी आणि भगवान मुकुंदप्रिय आहेस. मी तुझी वंदना करतो.
सिद्धी, मोक्ष, यश, ज्ञान, वैभव व वरदान देणारी लक्ष्मी माझ्यावर नेहमी प्रसन्न राहो.
मी कमळावर विराजमान लक्ष्मीची, तीन डोळ्यांची, सूर्यप्रकाशासमान तेजस्वी आणि वरदान व बंधन नियंत्रित करणारे हात असलेली जगाची अधिष्ठात्री, आद्या देवी लक्ष्मीची पूजा करतो.
हे देवी! तू सर्व शुभ, सर्व मंगलाचे स्रोत, सर्वार्थ साधक, शरणागतांची रक्षण करणारी आणि त्रिनेत्रधारिणी आहेस. मी तुझा वंदन करतो – नारायणि नमोऽस्तु ते, नारायणि नमोऽस्तु ते, नारायणि नमोऽस्तु ते.
हे भगवती लक्ष्मी! तू कमळाच्या फुलांमध्ये विराजमान, कमळासारखे हात धारण केलेली, पांढरे वस्त्र परिधान केलेली, सुवासिक माला घालणारी, हरिवल्लभप्रिय, मनमोहक आणि त्रिभुवनातील सुख, समृद्धी व वैभव देणारी आहेस. माझ्यावर कृपा कर.
मी भगवान विष्णूची पत्नी, क्षमाशील, माधवप्रिय देवी लक्ष्मीला, जी विष्णूच्या प्रिय मित्रासारखी आहे, प्रणाम करतो.
आपण महालक्ष्मीला जाणतो आणि ध्यान करतो की ती विष्णूची पत्नी आहे. हे लक्ष्मी माझ्या बुद्धी, मन व कृतीला प्रेरणा देवो.
श्रीमंतपण, आयुष्य, आरोग्य व पवित्र संपत्ती वृद्धिंगत होवो. मला संपत्ती, अन्नधान्य, पशू, अनेक पुत्रांची प्राप्ती व शताब्दीपर्यंत दीर्घायुष्य लाभो.
हे लक्ष्मी! माझ्यावरून ऋण, आजार, दरिद्रता, पाप, भूक, मृत्यूची चिंता, भीती, दुःख आणि मानसिक व्यथा सदैव दूर होवो.
